سیستم آموزشی فنلاند(بخش دوم)

پی نوشت: این بحث در ادامه متن سیستم آموزشی فنلاند(بخش اول) می باشد که در صورتی که آن متن را مطالعه نکرده اید بهتر است اول به آن مراحعه فرمایید. در این بخش سعی می کنم سیستم آموزشی فنلاند را از زاویه ای دیگر بررسی کنم.

پی نوشت: در این متن ممکن است برخی مطالب تکراری باشد که برای حفظ پیوستگی متن لازم است. به همین خاطر امیدوارم که این تکرار مکررات باعث آزردگی مخاطب نگردد. اگرچه سعی بر این است که این سیستم را از نگاه دیگر بررسی کنیم.

در بخش اول سیستم آموزشی فنلاند را از منظر هدف گذاری بررسی کردیم. حال سعی می کنم بیشتر به بحث ابزار و بخش انسانی بپردازبم. در سیستم آموزشی فنلاند سعی بر این است که برای شغل معلمی از افراد باسواد و کارآمد استفاده شود به همین منظور افرادی که متقاضی معلمی هستند لازم است که از فیلتر های زیادی بگذرند تا به این شغل نایل شوند. گرفتن آزمون های چندباره و هم چنین دوره های آموزشی طولانی باعث می شود که افرادی متخصص  وظیفه معلمی  و تربیت نسل بعد را برعهده بگیرند. معلم باید حداقل دارای مدرک کارشناسی ارشد باشد تا بتواند شرایط لازم را احراز کند. این شرایط نسبتا سخت باعث شده شغل معلمی از مقبولیت و احترام اجتماعی بالایی در بین مردم برخوردار باشد.این شرایط باعث می شود افراد شایسته تری به این شغل روی آورند.اگرچه  ساعت کاری مدارس نسبت به بقیه کشورها پایین تر است و از تعطیلات بالایی نیز برخوردارند ولی حقوق و مزایای مناسبی به آن ها تعلق می گیرد.

نحوه تدریس در مدارس فنلاند ایستا و مشخص نیست بلکه معلم به کمک خلاقیت خود و با توجه به دانش آموزان بهترین روش به کار می گیرد.در این سیستم دست معلم باز گذاشته شده است تا کلاس ها پویا و کارآمد باشند. معلمان تازه کار برای این که نحوه تدریس خود را بهبود بخشند ابتدا برای سایر معلمان کلاس خود را برگزار می کنند و بعد از کلاس جلساتی را به صورت حضوری برگزار می کنند که راجع به تدریس معلم بحث و تبادل نظر می کنند و نقاط ضعف و قدرت شناسایی می شوند. معلمان تازه وارد برای برای این جلسات و فیدبک دادن اهمیت زیادی قائلند و از آن برای پیشرفت تدریسشان استفاده می کنند. هم چنین در اوایل کار نیز معلمی با تجربه تر در کلاس حاضر می شود با مشاهده نحوه ی تدریس نکاتی را به معلم کلاس یادآوری می کند.

در این سیستم هدف این است که دانش آموزان نحوه ی فکر کردن و حل مسئله را بیاموزند.تکلیفی به دانش آموزان داده نمی شود و اگر هم داده شود بسیار ناچیز است. در کلاس درس هم اولویت با صحبت کردن دانش آموزان است و هدف این است که دانش آموزان بیشتر از معلم صحبت کنند. معلمان، دانش آموزان را بیشتر در کلاس سهیم می کنند تا هم ارتباطات اجتماعیشان پیشرفت کند و هم نحوه فکر کردن  را بیاموزند.معلمان از همه ی امکانات مانند ویدیو های آموزشی و بازدید و ... استفاده می کنند تا کلاس را به بهترین شکل برگزار کنند. هم چنین بعضی دروس را با انجام و پروژه و کار گروهی و هم اندیشی می آموزند. دروسی چون جغرافیا که شاید برای خیلی از دانش آموزان جذابیت نداشته باشند با این روش به خوبی به دانش آموزان آموخته می شود.

در این راه امکانات آموزشی نیز کمک بسیاری به معلمان می کند. با توجه به این که همه مدارس دولتی هستند تمامی آن ها از امکانات و تجهیزات متنوعی برخوردارند تا همه زمینه ها را پوشش دهند. از آشپزی و نجاری گرفته تا آزمایشگاه های فیزیک و شیمی. به این ترتیب دانش آموزان کار راحت تری در یافتن علایق  خود دارند. دانش آموزان آزادند  تا در زمینه ای که علاقه دارند فعالیت کنند.

در نظام آموزشی فنلاند موضوعات درسی لزوما به دروسی چون ریاضی و فیزیک محدود نمی شود بلکه دانش موزان دروسی مانند تشکیل یک شرکت نو پا را نیز در مدرسه می آموزند.به همین دلیل برخی از دانش آموزان شرکت خود را در دوران مدرسه ایچاد می کنند. در فنلاند دانش آموزان فشار چندانی در دوران تحضیل تحمل نمی کنند. مسئولین اعتقاد دارند که دانش آموزان در خارج مدرسه می توانند چیز های زیادی یاد بگیرند و با دوستان خود وقت بگذرانند و این باعث پرورش دانش آموزانی چند بعدی می شود که از توانایی های اجتماعی بالایی برخوردارند. سیستم آن ها بر پایه جمله معروف "less is more" شکل گرفته و این سیستم که اولویت را بر کیفیت قرار داده و نه بر کمیت دانش آموزانی تربیت می کند که در آزمون های مختلف بهترین امتیاز ها را ثبت می کنند و با علاقه درس خود را می خوانند و اکثرا فعالیت هایی چون یاد گرفتن زبان های جدید را در برنامه دارند.

برای دانش آموزان در دبیرستان دو مسیر ایجاد شده که می توانند هر یک را انتخاب کنند. می توانند بیشتر به کار های عملی مشغول شوند و یا بیشتر به فعالیت های درسی و علمی مشغول شوند و هم چنین می توانند مسیر خود را در میانه تحصیل عوض کنند. در فنلاند به گونه ای فرهنگ سازی شده که هر دو مسیر از مقبولیت یکسان برخوردارند و تقریبا نیمی از آنان به سمت فعالیت های عملی روی می آورند و نیم دیگر به فعالیت های علمی. به این ترتیب دانش آموزان بدون خجالت و ترس مسیری را که دوست دارند انتخاب می کنند.

به این ترتیب فنلاند با انتخاب بهینه سیستم و تلاش برای بهبود آن یکی از برترین سیستم های آموزشی را در جهان برخورداند. باشد که ما هم تحولی در سیستم آموزشی خود تحولی ایجاد کنیم و دانش آموزان بتوانند شغل و مسیری که علاقه دارند انتخاب کنند و ادامه دهند. کار گروهی را بیاموزند ویاد بگیرند که برای پیشرفت شخصی لازم نیست دیگران شکست بخورند.